LAWAK LUCAH; SAMPAI BILA DI KACA TELEVISYEN
MALAYSIA?
Engku Muzahadin
Lawak, lucu,
kelakar, jenaka, lelucon, humor, dan kecindan. Semua perkataan ini mempunyai
perkaitan antara satu sama lain, yang pada akhirnya membawa konotasi sesuatu
yang menghiburkan. Humor merupakan elemen sosial yang berfungsi serius dalam
mempengaruhi keadaan emosi, kognitif, dan tingkah laku manusia (Martin, 2007). Menurut
McGhee (2010), humor merupakan alat yang dapat membantu mengurangkan tekanan
atau stres. Ahmad Munawar Ismail dan Mohd Nor Shahizan Ali (2011) menyatakan
rancangan televisyen merupakan salah satu sumber untuk masyarakat mendapatkan
hiburan. Persoalannya, unsur jenaka bagaimanakah yang diperlukan oleh
masyarakat Malaysia pada masa ini menerusi program televisyen tanah air?
Jika dahulu,
sitkom yang sedia dirakam seperti 2+1,
Pi Mai Pi Mai Tang Tu, Jangan Ketawa, Kopitiam, Senario dan Spanar
Jaya merupakan antara rancangan hiburan komedi yang ditayangkan di stesen
televisyen tempatan yang mendapat perhatian majoriti masyarakat di negara ini. Apabila
rancangan komedi ini disiarkan di kaca televisyen selepas rakaman, maka stesen
televisyen mempunyai peluang untuk menapis mana-mana kandungan daripada naskhah
tersebut yang mungkin mengandungi hal-hal yang sensitif sama ada menyentuh isu
politik, sosial, masyarakat, keagamaan, budaya dan gender.
Berbeza pada
hari ini, rancangan komedi atau humor lebih selesa dijadikan sebagai program
realiti dan disiarkan secara langsung di kaca televisyen. Rancangan ini
ditayangkan pula pada waktu perdana yang menunjukkan pada waktu sebegini rancangan
televisyen biasanya akan disaksikan oleh pelbagai peringkat umur masyarakat
bermula kanak-kanak, remaja, belia, dewasa dan orang yang berusia. Menurut Cascio
dan Martin (2011), tidak semua humor adalah baik, kadang kala humor juga boleh
membawa impak yang buruk. Oleh itu, timbul persoalan tentang kandungan
rancangan komedi yang disiarkan secara langsung ini, tentang sejauh mana
impaknya terhadap masyarakat?
Siti Norsyahida
Mohd A Rashid dan Norfarhana Shahira Rosly (2016) menyatakan sesuatu persembahan
hiburan yang ditampilkan oleh penghibur atau pelawak merupakan cerminan
masyarakat. Menurutnya lagi disebabkan persembahan disampaikan secara langsung
maka implikasi terhadap penonton terutamanya kepada golongan kanak-kanak amat
membimbangkan. Justeru, lawak lucah terutamanya amatlah tidak sesuai untuk
disajikan dalam rancangan hiburan berbentuk komedi.
Namun,
malangnya dalam sedekad ini; lawak lucah semakin berkembang bagaikan cendawan
tumbuh selepas hujan apabila munculnya pelbagai program realiti khusus untuk
pelawak. Lebih malang lawak lucah bukan sahaja sering menjadi pilihan
peserta-peserta program lawak yang disiarkan secara langsung bahkan lawak lucah
juga sering kali turut dihidangkan dalam majlis anugerah hiburan berskala besar
yang disiarkan secara langsung di kaca televisyen di Malaysia. Sesuatu yang
menarik, lawak lucah yang disisipkan secara saduran dalam skrip ketika mengacarakan
majlis anugerah juga selalunya terbit daripada bibir pelawak yang muncul
daripada program realiti lawak yang diterbitkan oleh stesen televisyen berbayar
yang cukup popular di negara ini.
Jika diteliti
trend semasa, pelawak menjadi pilihan utama stesen televisyen untuk
mengendalikan pelbagai program hiburan yang berbeza format. Sama ada rancangan
realiti lawak, program realiti nyanyian, program bual bicara hiburan dan
rancangan gosip, pelawak dilihat mendominasi kerusi pengacara. Sayangnya, di platform itu juga ada di
antaranya yang selesa dengan lawak-lawak yang mempunyai maksud tersembunyi dan
dipercayai sebagai lawak lucah. Terkini, lawak seorang pelawak dalam sebuah
program humor di sebuah stesen televisyen berbayar mendapat kecaman ramai. Aksi
pelawak tersebut memarut kelapa disifatkan mempunyai maksud tersembunyi dan
berbaur lucah. Kecaman demi kecaman membuatkan pelawak tersebut tampil memohon
maaf menerusi laman sosial Instagram miliknya dan berita tersebut turut
dilaporkan oleh akhbar MyMetro secara dalam talian oleh Sudirman Mohd Tahir
yang disiarkan pada 19 Disember 2020.
Persoalannya,
sampai bila lawak lucah harus dibiarkan memenuhi program-program hiburan di
kaca televisyen? Apa pula peranan kementerian berkaitan seperti Kementerian
Komunikasi dan Multimedia Malaysia? Bagaimana pula tanggungjawab persatuan
hiburan seperti Persatuan Seniman Malaysia (SENIMAN) dalam menangani isu lawak
lucah dalam kalangan pelawak-pelawak yang wujudnya ‘bersepah’ dalam industri
hiburan tempatan? Ini bukan kali pertama isu lucah dalam kalangan pelawak menjadi
buah mulut masyarakat. Acap kali isu sebegini timbul, pelawak berkenaan akan
tampil membuat permohonan maaf menerusi media sosial masing-masing, kemudian
akhbar akan membuat liputan. Selanjutnya, isu tersebut terus dilupakan.
Sedarkah, permohonan maaf tidak boleh memadam kembali impak lawak lucah yang
sudahpun meresap ke dalam fikiran penonton khususnya kanak-kanak dan remaja? Menurut
Vogler (2011), humor yang terjadi dalam bentuk ejekan, sindiran dan cacian memberi
keburukan kepada hubungan sosial antara individu.
Mungkin ramai
yang tidak sedar, namun pengaruh program lawak dalam kalangan kanak-kanak dan
remaja cukup besar. Ucapan yang keluar daripada bibir pelawak dan aksi-aksi
yang dipertontonkan amat mudah ditiru oleh golongan kanak-kanak dan remaja ini.
Di sekolah misalnya, guru-guru terpaksa berhadapan dengan ayat-ayat mempunyai
maksud lucah yang kebanyakannya diinspirasikan menerusi program hiburan
berunsur humor yang ditonton mereka. Lebih serius lagi, golongan muda ini amat
menyanjung lawak-lawak sedemikian dan menganggap lawak lucah sebagai perkara
yang remeh. Amat parah sekali, apabila teguran yang diberikan oleh golongan
agama seperti pendakwah bebas terhadap kandungan lawak bersadur lucah ini turut
dihentam oleh golongan muda-mudi dengan selaran berfikiran sempit dan sengaja
mencari kesalahan.
Pengendali akaun
Trivia Artis Malaysia di Instagram turut membicarakan isu lawak lucah ini. Malah
pengendali akaun tersebut turut mempersoalkan cukupkah sekadar permohonan maaf,
dan apakah tindakan yang serius perlu dikenakan kepada pelawak mahupun stesen televisyen
yang menerbitkan program berkenaan? Dalam hal ini pihak berkuasa melalui
kementerian dan agensi berkaitan perlu cakna dan mengambil tindakan yang serius
secara drastik. Kompaun dan penggantungan kemunculan dalam acara siaran
langsung misalnya boleh menjadi antara hukuman yang boleh memberi amaran kepada
stesen televisyen dan pelawak yang terlibat dalam sesebuah program hiburan
untuk lebih berhati-hati dalam menyediakan kandungan hiburan yang lebih
bermoral.
Kesimpulannya,
stesen televisyen perlu cakna akan tanggungjawab moral kepada masyarakat tanpa
mengutamakan rating dan keuntungan semata-mata. Kementerian dan agensi
berkaitan harus serius memantau kandungan program hiburan yang disiarkan oleh
stesen televisyen sama ada stesen televisyen percuma atau berbayar. Tambahan lagi,
pelawak sendiri perlulah lebih kreatif, membuat pembacaan dan menggali idea
yang lebih ilmiah dalam menyalurkan hiburan sambil mendidik masyarakat secara
amnya. Kritikan yang diberi oleh masyarakat perlu diterima dengan hati terbuka,
khususnya melibatkan pelawak itu sendiri. Hal ini demikian kerana tak tumbuh
tak melata, tak sungguh orang tak kata. Pelawak seharusnya lebih berhati-hati
dan ambil pengajaran daripada insiden disenarai hitam yang pernah dikenakan
kepada beberapa artis dan selebriti ekoran terpalit dalam kontroversi seumpama
ini. Konklusinya, gunalah platform hiburan bukan semata-mata membuat penonton
ketawa kosong, tetapi didiklah sama, hati dan minda masyarakat melalui
kandungan hiburan yang bermanfaat.
RUJUKAN
Ahmad Munawar Ismail & Mohd Nor Shahizan Ali.
(2011). Media Penyiaran: Implikasinya dalam
Pembentukan Akhlak Penuntut-penuntut Melayu di Sekolah Menengah Kebangsaan di Malaysia. Akademika, 81 (3), 3-8.
Cascio, T., & Martin, L. L. (2011). House and psychology: Humanity is overrated.
Hoboken, NJ: John Wiley & Sons,
Inc.
Martin, R. A. (2007). The psychology of humor: An Integrative Approach. Burlington, USA:Elsevier.
McGhee, P. (2010). Humor
as survival training for a stressed-out world: The 7 Humor Habits Program. Bloomington, Indiana: Author
House.
Siti Norsyahida Mohd A
Rashid, & Nurfarhana Shahira Rosly. (2016). Unsur Humor Dalam Rancangan Televisyen Popular. Jurnal
Kesidang Jilid 1: 154 – 172.
Vogler, W. B. (2011). Humor and work: toward a more contextual understanding of humor in the workplace (Doctoral Dissertation).
Available from ProQuest Dissertation and Theses.
(UMI No. 3481650).
